232. Նախադասությանբառերը փոխարինի՛ր հարցում արտահայտող համապատասխան բառերով:
Օրիանկ՝Արան հոգնած վերադարձավ դաշտից: — Ո՞վ ինչպե՞ս ի՞նչ արեց որտեղի՞ց:
Գնացքն անցավ:Եկեղեցու զանգերը ղողանջում են:Մարդը դաշտում բահով փորում էր:Մարդու ոտքը քարին կպավ:Լուսացավ:Ձին ախոռում անհանգիստ վրնջում էր:Աղջիկները ջորն իջան ջրի:Ինքնաթիռը թռչում էր արծաթե ամպերի վրայով:
335. Նախադասություններն ընդարձակի՛ր:
Փորձենք:
Աղջիկները կպատմեն:
Մեծերը կլսեն:
Կընտրեք:
Ճամփորդը վերադարձավ:
Այդ փոքրիկին կարելի է տեղավորել:
331. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ ավելացնելով ո՞ւմ կամ ի՞նչը հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ:
Մարդն ամբողջ կյանքում սիրում է:Առավոտյան անտառում որսորդները գտել են:Հեռուներից վերադարձած մարդը կարոտով գրկեց:Հանկարծ իր կողքին տեսավ:
365. Նախադասությունները լրացրո՛ւ (ուղղակի խոսքեր գրի՛ր):
Փոքրիկը խնդրեց.
– …………………………:
2. -……………….,- անհանգիստ ասաց իշխանը, -………….:
3. – ……………………….., – բողոքեց տղան:
4. – …………………………, – անհանգստացավ պապիկը:
5. – ………………,- շարունակ ասում էր մարդ-մեքենան, – ……………:
366. Ընդգծված նախադասությունը (պատմողի խոսքը) գրիր՝
ա) ուրիշի ուղղակի. խոսքից առաջ,
բ) ուրիշի ուղղակի խոսքի մեջ:
Օրինակ՝
– Ի՜նչ ես ամբողջ օրը պարապ-սարապ պառկում, վե՛ր կաց, մի գո՛րծ արա, – ծույլին հանդիմանում էին հարևանները:
ա) Հարևանները հանդիմանում էին ծույլին.
– Ի՜նչ ես ամբողջ օրը պարապ-սարապ պառկում, վե՛ր կաց, մի գո՛րծ արա:
բ) – Ի՜նչ ես ամբողջ օրը պարապ-սարապ պառկում, – ծույլին հանդիմանում էին հարևանները, – վե՛ր կաց, մի գո՛րծ արա:
- – Գիտեմ, որ ամբողջ օրն աշխատել եք, բայց չեք վերջացրել նորոգումը, – ցավով ասաց նավի հրամանատարը:
2. – Չեմ կարող հանգիստ նստել ու սպասել գարնան գալուն, ինքս նրան կբերեմ.- անհամբերությամբ ասաց տղան:
3. – Երբ վերադառնամ, նորից կզրուցենք քո որոշման մասին, դա շա՜տ հետաքրքիր է, – հեռանալիս ասաց հյուրը: - Երկխոսությանը շարունակի՛ր:
– Դե՛, – շշնջաց ընկերս, – սեղմի՛ր կոճակը: Ընկերս շշնջաց, – դե՛ սեղմիր կոճակը։ Դե՛, սեղմի՛ր կոճակը, – շշնջաց ընկերը։
– Զանգն արդեն հնչե՞լ է, – զարմացա ես, – ոչինչ չեմ լսել: – Ոչինչ չեմ լսել, – զարմացա ես։ – Զանգն արդեն հնչե՞լ է։ – Զանգն արդեն հնչե՞լ է, – ոչինչ չեմ լսել, – զարմացա ես։
367. Երկխոսությանը շարունակի՛ր:
– Շո՛ւտ, շո՛ւտ, բարձրացրո՛ւ, – տագնապեց նա, – հասնում է: –
– Ամեն ինչ մտածված է, սիրելի՛ս,- հանգիստ շուռ եկավ մյուսը: – Հիմա կտեսնես:
– Ամեն ինչ մտածված է, սիրելի՛ս,- հանգիստ շուռ եկավ մյուսը: – Հիմա կտեսնես: Թե ինչ կլինի։
– Շո՛ւտ, շո՛ւտ, բարձրացրո՛ւ, – տագնապեց նա, – հասնում է: –
368. Գրի՛ր երկխոսություն, որը դասարանում ես լսել (կարող ես նաև հորինել):
369. Գրի՛ր երկխոսություն, որը տանն ես լսել (կարող ես նաև հորինել):
370. Խոսքն ըստ օրինակի փոխի՛ր. ընդգծված անուղղակի խոսքը դարձրո՛ւ ուղղակի:
Օրինակ՝
ա) Սոնան ասաց, որ գյուղն իրեն դուր եկավ, ինքն ուզում է էլի մնալ այդտեղ:
Սոնան ասաց.
– Գյուղն ինձ դուրս եկավ, ես ուզում եմ էլի մնալ այստեղ:
բ) Թզուկն ասաց, որ տղան գնա թագավորի գանձարան ու տեսնի կախարդական նկարը:
Թզուկն ասաց.
– Ա՛յ տղա, գնա՛ թագավորի գանձարան ու տե՛ս կախարդական նկարը:
1. Հայրն Արտակին ասաց, որ ճանապարհից վերցնի իր հեծանիվը. որովհետև մարդկանց խանգարում է:
2. Տղայի ընկերն ասաց, որ ինքն էլ չի սպասում թզուկի գալուն ու տուն է գնում:
3. Թագավորը տղային ասաց, որ գնա երկրից երկիր ման գա ու գտնի իր մատանու քարը:
4. Նապաստակն ու մուկն ասացին, որ իրենք գնում են տղային օգնելու:
5. Արջը նապաստակին ու մկանը խնդրեց, որ իրեն էլ տանեն աշխարհը տեսնելու:
6. Արեգնազանը ներկայացավ և ասաց, որ ինքն իշխան Արմանի որդին է:
7. Թագավորը հյուրին խնդրում էր, որ իրեն մենակ չթողնի կախարդի մոտ:
Հայրն Արտակին ասաց, – Ճանապարհից վերցրու հեծանիվը, որովհետև մարդկանց խանգարում է:
Տղայի ընկերն ասաց, – ես էլ չեմ սպասում թզուկի գալուն ու տուն եմ գնում:
Թագավորը տղային ասաց – գնա երկրից երկիր ման արի ու գտիր իմ մատանու քարը:
Նապաստակն ու մուկն ասացին, – մենք գնում ենք տղային օգնելու:
Արջը նապաստակին ու մկանը խնդրեց, – ինձ էլ տարեք աշխարհը տեսնլու:
Արեգնազանը ներկայացավ և ասաց, – ես իշխան Արմանի որդին եմ:
Ընդգծված անուղղակի խոսքը դարձրո՛ւ ուղղակի:
Նկարիչը կանչեց, որ ինքը շատ հետաքրքիր բան է գտել:
Տղան մորը զգուշացրեց, որ ինքը անծանոթ մարդկանց է հրավիրել:
3. Մայրը տղային ասաց, որ ինքն էլ է հետաքրքրվում տղայի հյուրերով:
4. Ընկերը Լևոնին ասաց, որ ինքը բացատում դարչնագույն մարդկանց է տեսել:
5. Լևոնն ընկերոջն ասաց, որ նա հավանաբար երազ է տեսել, ոչ թե իսկական մարդկանց:
6. Տղան շուրջը նայեց ու հարցրեց, թե որտե՞ղ կթաքնվեն, եթե անձրև գա:
Նկարիչը կանչեց – ես շատ հետաքրքիր բան եմ գտել:
Տղան մորը զգուշացրեց, – ես անծանոթ մարդկանց եմ հրավիրել:
Մայրը տղային ասաց, – ես էլ եմ հետաքրքրվում քո հյուրերով:
Ընկերը Լևոնին ասաց, – ես բացատում դարչնագույն մարդկանց եմ տեսել:
Տղան շուրջը նայեց ու հարցրեց, – որտե՞ղ ենք թաքնվելու, եթե անձրև գա:
371․ Ուղղակի խոսքը դարձրո՛ւ անուղղակի:
Օրինակ՝
Մայրս ինձ հարցրեց.
– Որտե՞ղ ես պահել մեր կախարդական շղթան:
Մայրս ինձ հարցրեց, թե որտե՞ղ եմ պահել մեր կախարդական շղթան:
1.Աղվեսն ագռավին խնդրեց.
– Ագռա՜վ քույրիկ, երգի՛ր, որովհետև շատ լավ ես երգում:
2. Արջն աղվեսին ասում էր.
Դու աշխարհի ամենասիրուն աղվեսն ես:
3. Երեխաները մտահոգվեցին.
– Ինչպե՞ս պահպանենք մեր անտառը:
4. Պապս ասաց.
– Իմ իմացած միակ լեզուն հայերենն է:
5. Պապս ասաց.
– Ես շատ լավ էլ խոսում եմ ծառ ու ծաղկի հետ էլ, կենդանիների հետ էլ:
6. Պապս ավելացրեց.
– Չգիտեմ, նրանք քանի լեզու գիտեն, բայց իմ հայերենը շատ լավ հասկանում են:
Աղվեսն ագռավին խնդրում է, որ ագռա՜վը երգի, որովհետև շատ լավ է երգում:
Արջն աղվեսին ասում է, որ նա աշխարհի ամենասիրուն աղվեսն է։
Երեխաները մտահոգվեցին իրենց անտառի պահպանման համար:
Պապիկիս իմացած միակ լեզուն հայերենն է։
Պապիկս շատ լավ խոսում է ծառերի, ծաղիկների և կենդանիների հետ։
Պապիկս ավելացնելով, թե քանի լեզու նրանք գիտեն, շատ լավ հասկանում է հայերենը։
372. Ուղղակի խոսքը դարձրո՛ւ անուղղակի:
1. Սուրհանդակն ասաց.
Ալեքսա՛նդր, արքան հրամայել է, որ դու տեսնես վաճառականների բերած նոր ձին:
2. Որդին խնդրեց.
– Հայրի՛կ, թույլ տուր այս մի ձին ինքս վարժեցնեմ:
3. Նայելով սլացող որդուն՝ թագավորը հրամայեց.
– Ի՛նձ էլ ձի տվեք:
4. – Ուսուցի՛չ, մտքի ետևից կհասնե՞մ այսպիսի ձիով, – հարցրեց Ալեքսանդրը:
5. Արիստոտելն ասաց.
– Ալեքսա՛նդր, որոշ փիլիսոփաներ հաստատում են, որ բազմաթիվ աշխարհներ կան:
6. – Այդ աշխարհներից մեկը ի՛նձ պիտի պատկանի, ուսուցի՛չ, – ասաց Ալեքսանդրը:
Սուրհանդակն Ալեքսա՛նդրին ասում է, որ արքան հրամայել է նրան տեսնել վաճառականների բերած նոր ձին:
Որդին խնդրում է հորը, որ մի ձին ինքը վարժեցնի։
Նայելով սլացող որդուն, թագավորը հրամայում է իրեն էլ մի ձի տան։
Ալեքսանդրը ուսուցչիծ հարցնում է թե այդպիսի ձիով կհասնի՞ մտքի ետևից։
Արիստոտելն Ալեկսանդրին ասում է, որ որոշ փիլիսոփաներ հաստատում են, բազմաթիվ աշխարհներ կան։
Ալեքսանդրը ուսուցչուհիին ասում է, որ այդ աշխարհներից մեկը իրեն կպատկանի։