186. Յուրաքանչյուր շարքի չորս բառերն ի՞նչ ընդհանրություն ունեն, որ նույն շարքի մի բառը չունի:
Ա) Երաշտահավեր
Բ) Մանուկներ
Գ) Հատիկներ, դեղձանիկներ, երեխա, կապիկներ, վագրեր, պատանիներ, ձագուկներ, առյուծներ, երիտասարդներ, կանայք, սիրամարգներ, մարդիկ, տանտիկիններ
187. Տրված բառախմբերի տարբերությունը գտի՛ր և բառախմբերն անվանի՛ր:
Ա. Շինարար, վարպետ, գեղեցկուհի, տարի, գիրք, տետր, գազան, վանդակ:
Ա խմբի բառերը եզակի են:
Բ. Շինարարներ, վարպետներ, գեղեցկուհիներ, տարիներ, գրքեր, տետրեր, գազաններ, վանդակներ:
Բ խմբի բառերը հոգնակի են:
188. Բառախմբերի կազմման օրինաչափությունը գտի՛ր և Բ խմբում ինքդ լրացրո՛ւ:
Ա. Սար, հայ, կաթիլ, ուսուցիչ, մայր, մատանի, տատ, կատու, թութակ, գրպան:
Բ. Սարեր, հայեր, կաթիլներ, ուսուցիչներ, մայրեր, մատանիներ, տատեր, կատուներ, թութակներ, գրպաններ:
189. Տրված նախադասությունը կարդա՛ և հարցերին պատասխանի՛ր: 187 և 188-րդ վարժությունների Ա խմբերում եզակի թվով դրված գոյականներ են, իսկ Բ խմբերում նույն գոյականներն են՝ հոգնակի թվով:
1. Գոյականը քանի՞ թիվ ունի:
Գոյականը ունի 2 թիվ: Եզակի և հոգնակի: (Ով(եզակի) ովքեր(հոգնակի)) (Ինչ(եզակի) ինչեր(հոգնակի):
2. Ի՞նչ է ցույց տալիս գոյականի եզակի թիվը (եզ – միակ, մեկ հատ):
Եզակի թիվը ցույց է տալիս մի բան: Օրինակ՝ Աթոռ, սեղան, հեռախոս:
3. Ի՞նչ է ցույց տսգիս գոյականի հոգնակի թիվը (հոգն – բազում, շատ):
Հոգնակի թիվը ցույց է տալիս մի քանի բան: Օրինակ՝ Աթոռներ, սեղաններ, հեռախոսներ:
190. Կազմի՛ր տրված գոյականների հոգնակին: Փորձի՛ր բացատրել, թե ո՞ր բառերին է -եր վերջավորություն ավելանում, ո՞ր բառերին՝-ներ:
Ա. Ծառ-ծառեր
ձայն-ձայներ
հոտ-հոտեր
քար-քարեր
կով-կովեր
արջ-արջեր
փունջ-փնջեր
լուր-լուրեր
բառ-բառեր
բեղ-բեղեր
հայ-հայեր
հայր-հայրեր
ցեղ-ցեղեր
սիրտ-սրտեր
գիր-գրեր
սյուն-սյուներ
պատ-պատեր
հույն-հույներ
ձու-ձվեր
սուր-սրեր
քիթ-քթեր
քույր-քույրեր
մայր-մայրեր
ձեռք-ձեռքեր
ոտք-ոտքեր
տատ-տատեր
պապ-պապեր
Ա խմբին ավելանում են “եր”, քանի որ բառերը միավանկ են:
Բ. Եղբայր-եղբայրներ
աթոռ-աթոռներ
պապիկ-պապիկներ
տատիկ-տատիկներ
գրպան-գրպաններ
թութակ-թութակներ
եղնիկ-եղնիկներ
ոչխար-ոչխարներ
սեղան-սեղաններ
թռչուն-թռչուններ
մեքենա-մեքենաներ
բարեկամ-բարեկամներ
աշակերտ-աշակերտներ
մատյան-մատյաններ
հեռախոս-հեռախոսներ
ծաղկավաճառ-ծաղկավաճառներ
պանրագործարան-պանրագործարաններ
Բ խմբին ավելանում են “ներ”, քանի որ բառերը բազմավանկ են:
191. Գրի՛ր, թե նախորդ առաջադրանքը կատարելիս
Ա) ո՞ր բառերի մեջ երկու ն գրեցիր.
Գրպան, սեղան, թռչուն, մատյան, պանրագործարան:
Բ) ո՞ր բառերի մեջ հնչյուններ փոխվեցին:
Փունջ, սիրտ, գիր, սուր, ձու, քիթ, տուն:
192. Տեքստի բոլոր գոյականները հոգնակի դարձրո՛ւ և ըստ անհրաժեշտության դրանց համապատասխանեցրո՛ւ բայերը (գործողություն ցույց տվող բառերը):
Եզակի
Հերթական ոլորանից հետո երևաց սրբավայրը: Վերևում արձան է նստած: Արձանը կորցրել է գլուխը: Երկրաշարժը բազմիցս սասանել է այդ լեռան գագաթը, օտար բանակի զինվորը ձգտել է խորտակել իրեն անհասանելի ու թշնամական սրբավայրը: Արձանը, բարձրաքանդակն ու գազանի կերպարանքը կերտված են հիանալի վարպետի կողմից:
Հոգնակի
Հերթական ոլորններից հետո երևացին սրբավայրը: Վերևում արձանները նստած էին: Արձանները կորցրել են գլուխները: Երկրաշարժը բազմիցս սասանել էր այդ լեռան գագաթները, օտար բանակի զինվորները ձգտել էին խորտակել իրենց անհասանելի ու թշնամական սրբավայրերը: Արջանները, բաձրաքանդակների ու գազանների կերպարանքները կերտված էին հիանալի վարպետների կողմից:
193. Տեքստում բոլոր գոյականները եզակի թվով են դրված: Որը պետք՝ հոգնակի դարձրո՛ւ:
Եզակի
Սֆինքսը մի սոսկալի հրեշ էր, որը կնոջ գլուխ ուներ, առյուծի մարմին, սուր ճանկ, հզոր թև: Նա բնակություն էր հաստատել Թեբե քաղաքի մոտ և այնտեղ պիտի մնար, մինչև մի մարդ լուծեր նրա հանելուկը: Նա իր մոտից անցնող մարդուն հանելուկ Էր առաջարկում, բայց ոչ ոք չէր կարողանում լուծել, և մարդը մեռնում էր նրա սոսկալի գրկի մեջ: էդիպ արքան որոշում է Սֆինքսից փրկել մարդուն և գնում է հրեշի մոտ: – Ո՞վ է առավոտյան չորս ոտքով քայլում, կեսօրին՝ երկու, իսկ երեկոյան՝ երեք,- հարցնում է Սֆինքսը: – Մարդը,- պատասխանում է Էդիպ արքան:- Երբ նա երեխա է, սողում է, հասուն տարիքում երկու ոտքով է քայլում, իսկ ծերության օրերին փայտով է քայլում: Հանելուկի ճիշտ պատասխանը լսելով՝ Սֆինքսը նետվում է ծովը և ոչնչանում: Այդպես էր վճռել հույների աստվածը: Այսօր հանելուկային, անլուծելի հարցն անվանում են «սֆինքսային»:
Հոգնակի
Սֆինքսը մի սոսկալի հրեշ էր, որը կնոջ գլուխ ուներ, առյուծի մարմին, սուր ճանկ, հզոր թև: Նա բնակություն էր հաստատել Թեբե քաղաքի մոտ և այնտեղ պիտի մնար, մինչև մի մարդ լուծեր նրա հանելուկը: Նա իր մոտից անցնող մարդկանց հանելուկներ Էր առաջարկում, բայց ոչ ոք չէր կարողանում լուծել, և մարդիկ մեռնում էին նրա սոսկալի գրկի մեջ: էդիպ արքան որոշում է Սֆինքսից փրկել մարդկանց և գնում է հրեշի մոտ: – Ո՞վ է առավոտյան չորս ոտքով քայլում, կեսօրին՝ երկու, իսկ երեկոյան՝ երեք,- հարցնում է Սֆինքսը: – Մարդը,- պատասխանում է Էդիպ արքան:- Երբ նա երեխա է, սողում է, հասուն տարիքում երկու ոտքերով է քայլում, իսկ ծերության օրերին փայտով է քայլում: Հանելուկի ճիշտ պատասխանը լսելով՝ Սֆինքսը նետվում է ծովը և ոչնչանում: Այդպես էր վճռել հույների աստվածը: Այսօր հանելուկային, անլուծելի հարցերն անվանում են «սֆինքսային»:
194. Տեքստերիեզակի գոյականները հոգնակիդարձրո՛ւ: Փոփոխությունիցո՞ր տեքստի միտքը փոխվեց:
Եզակի
Ա. Կատվի պատմությունն արտասովոր է: Մարդը կատվին մեկ աստվածացրել ու պաշտել է, մեկ վհուկ համարել ու խուսափել: Երբեմն էլ կատվի միջոցով իր ապագան է զուշսւկել: Կատուն ապրում է մարդու կողքին, հաճախ հավատարիմ ծառայում է մարդուն, բայց առաջվա պես անկախ ու նույնիսկ կիսավայրենի է մնում: Ի տարբերություն ուրիշ ընտանի կենդանու՝ կատուն մարդու համար խորհրդավոր ու անճանաչելի է մնում, իր գաղտնիքը «չի բացում»:
Բ. Մոտ հարյուր տարի առաջ Օդեսայում փիղը փախավ կրկեսից: Տերն ինչ արեց, չարեց, նա էլ կրկես չվերադարձավ:
Հոգնակի
Ա. Կատուների պատմությունները արտասովոր են: Մարդը կատուներին մեկ աստվածացրել էր ու պաշտել էր, մեկ վհուկ համարել ու խուսափել: Երբեմն էլ կատուների միջոցով իր ապագան է զուշսւկել: Կատուններն ապրում են մարդկանց կողքին, հաճախ հավատարիմ ծառայում է մարդկանց, բայց առաջվա պես անկախ ու նույնիսկ կիսավայրենի են մնում: Ի տարբերություն ուրիշ ընտանի կենդանիների՝ կատուները մարդկանց համար խորհրդավոր ու անճանաչելի են մնում, իր գաղտնիքները «չի բացում»:
Բ. Մոտ հարյուր տարի առաջ Օդեսայում փղերը փախան կրկեսից: Տերն ինչ արեց, չարեց, նրանք էլ կրկես չվերադարձան: